Het werk van brandweerlieden verandert voortdurend. Waar vroeger vooral spierkracht en handgereedschap centraal stonden, speelt technologie tegenwoordig een steeds grotere rol. Nieuwe hulpmiddelen zoals drones, warmtebeeldcamera’s en robots maken het werk veiliger, efficiënter en soms zelfs mogelijk in situaties waar mensen niet meer naar binnen kunnen. In Nederland investeert de brandweer volop in deze innovaties.

Warmtebeeldcamera’s: ogen in de rook

Een van de meest gebruikte technologische hulpmiddelen is de warmtebeeldcamera. Bij brand is het zicht vaak minimaal door rook en duisternis. Met een warmtebeeldcamera kunnen brandweerlieden toch zien waar de hitte vandaan komt en waar slachtoffers zich bevinden.

De camera registreert infraroodstraling en zet dit om in een beeld waarin temperatuurverschillen zichtbaar worden. Zo kan een slachtoffer in een met rook gevulde ruimte worden opgespoord, of kan een brandhaard achter een muur of plafond worden gelokaliseerd.

In Nederland hebben steeds meer brandweerploegen standaard een warmtebeeldcamera in hun voertuig. Dit hulpmiddel versnelt de inzet en verhoogt de veiligheid aanzienlijk.

Drones in de lucht

Een relatief nieuwe toevoeging zijn drones. Deze onbemande toestellen kunnen vanuit de lucht informatie geven over de omvang van een brand of een rampgebied.

• Bij natuurbranden helpen drones om brandhaarden in bossen en heidegebieden in kaart te brengen.
• Bij grote branden in stedelijke gebieden kunnen drones beelden leveren van daken of moeilijk bereikbare plekken.
• Met warmtecamera’s aan boord kunnen drones ook hotspots detecteren die voor het blote oog onzichtbaar zijn.

In Nederland worden drones steeds vaker ingezet door gespecialiseerde teams binnen veiligheidsregio’s. Ze bieden snel overzicht, wat cruciaal is voor de bevelvoerder bij het nemen van beslissingen.

Robots en afstandsbediening

Sommige situaties zijn zo gevaarlijk dat mensen er niet naar binnen kunnen. Denk aan branden in industriële complexen met giftige stoffen of risico’s op explosies. In zulke gevallen worden brandweerrobots gebruikt.

Deze robots zijn vaak voorzien van rupsbanden en kunnen op afstand bestuurd worden. Ze spuiten water of schuim, nemen beelden op en kunnen zelfs gasconcentraties meten. Zo wordt het risico voor brandweerlieden beperkt, terwijl er toch actie kan worden ondernomen.

In Nederland zijn deze robots nog niet bij elke kazerne aanwezig, maar steeds meer veiligheidsregio’s beschikken over dit soort specialistische middelen. Vooral bij grote industriële complexen of luchthavens komen ze van pas.

Digitale ondersteuning en apps

Naast fysieke hulpmiddelen maakt de brandweer ook gebruik van digitale technologie. Apps en softwareprogramma’s ondersteunen bij het plannen van inzetten en het delen van informatie.

• Kaart- en navigatiesystemen laten direct zien waar waterpunten zich bevinden.
• Digitale logboeken houden bij welke ploegen actief zijn en wat er al is gedaan.
• Communicatie-apps zorgen voor snelle informatie-uitwisseling tussen brandweer, politie en ambulance.

Deze digitale hulpmiddelen maken de organisatie en coördinatie tijdens incidenten overzichtelijker.

Toekomstige ontwikkelingen

De technologische ontwikkeling staat niet stil. In de toekomst zullen waarschijnlijk nog meer slimme hulpmiddelen hun intrede doen. Denk aan sensoren in kleding die de hartslag en zuurstofopname van brandweerlieden meten, of augmented reality-brillen die tijdens een inzet extra informatie projecteren.

Ook kunstmatige intelligentie kan een rol gaan spelen, bijvoorbeeld door brandvoorspellingen te maken op basis van rookontwikkeling en windrichting. Zo wordt het mogelijk sneller en beter beslissingen te nemen.

Conclusie

Technologie verandert het werk van de brandweer ingrijpend. Warmtebeeldcamera’s maken het mogelijk om door rook heen te kijken, drones geven vanuit de lucht een overzicht van brandhaarden en robots voeren taken uit die te gevaarlijk zijn voor mensen. Daarnaast zorgen digitale hulpmiddelen voor betere communicatie en organisatie.

Toch blijft de kern hetzelfde: het zijn de brandweerlieden die beslissingen nemen, slachtoffers redden en risico’s inschatten. Technologie ondersteunt en vergroot de veiligheid, maar de moed en inzet van mensen blijven onmisbaar.