Veel mensen denken bij de brandweer direct aan branden blussen. Toch is dat slechts een deel van hun werk. In Nederland wordt de brandweer ook regelmatig ingezet bij medische noodgevallen en technische hulpverlening. Het takenpakket is breder dan de meeste mensen vermoeden, en dat komt doordat de brandweer vaak snel ter plaatse kan zijn met goed opgeleide mensen en specialistisch materieel.

Brandbestrijding als kerntaak

Brandbestrijding is en blijft de belangrijkste taak van de brandweer. Jaarlijks rukken korpsen duizenden keren uit voor woningbranden, schoorsteenbranden, natuurbranden en branden in voertuigen of bedrijven. Bij dit soort incidenten ligt de focus volledig op het redden van mensenlevens, het beperken van schade en het blussen van vuur.

Toch maakt brandbestrijding in veel regio’s nog maar een deel uit van alle uitrukken. Cijfers van de Nederlandse brandweer laten zien dat hulpverleningsmeldingen inmiddels net zo vaak of zelfs vaker voorkomen.

Medische noodhulp door de brandweer

De brandweer in Nederland is geen vervanger van de ambulancezorg, maar wordt wel ingezet bij bepaalde medische noodsituaties. Dit gebeurt bijvoorbeeld via de zogeheten First Responder-taak. In sommige regio’s worden brandweerlieden hiervoor speciaal opgeleid.

Voorbeelden van medische inzetten zijn:

• Reanimaties: brandweerlieden zijn vaak snel ter plaatse en starten direct met reanimatie en het gebruik van een AED.
• Ongevallen: bij verkeersongevallen of arbeidsongevallen verleent de brandweer eerste hulp, vooral wanneer slachtoffers bekneld zitten of niet direct door ambulancepersoneel bereikt kunnen worden.
• Assistentie ambulance: brandweerlieden helpen bij het tillen of verplaatsen van patiënten, bijvoorbeeld uit moeilijk bereikbare woningen.

De samenwerking tussen brandweer en ambulancezorg is hierbij essentieel. De brandweer biedt snelle basishulp, waarna ambulancepersoneel de medische zorg overneemt.

Technische hulpverlening

Een groot deel van de brandweerinzetten valt onder technische hulpverlening. Dit zijn incidenten waarbij geen brand is, maar wel gevaarlijke of beknellende situaties. Voorbeelden zijn:

• Verkeersongevallen: bevrijden van slachtoffers uit voertuigen met hydraulisch gereedschap.
• Stormschade: het verwijderen van omgevallen bomen of losgeraakte dakdelen.
• Wateroverlast: leegpompen van kelders of het beveiligen van overstroomde gebieden.
• Dierenreddingen: losmaken van dieren die vastzitten of in het water terecht zijn gekomen.

Veel van deze inzetten hebben ook een medische component. Bij verkeersongevallen bijvoorbeeld verleent de brandweer vaak eerste hulp totdat ambulancepersoneel het kan overnemen.

Waarom de brandweer vaak snel is

De brandweer kan bij medische noodgevallen een belangrijke rol spelen omdat kazernes vaak strategisch in woonwijken of dorpen liggen. Hierdoor zijn brandweerlieden soms sneller ter plaatse dan een ambulance, zeker in landelijke gebieden.

Daarnaast beschikt de brandweer over voertuigen en personeel dat 24/7 paraat staat. Bij een melding kan de brandweer dus direct uitrukken, terwijl ambulances soms uit andere gemeenten moeten komen. Die snelle aanwezigheid kan in levensbedreigende situaties het verschil maken.

Grenzen van medische inzet

Het is belangrijk om te benadrukken dat de brandweer geen medische specialisten levert. Hun rol is vooral gericht op stabiliseren en ondersteunen tot professionele medische hulp aanwezig is. Voor complexe zorg blijft de ambulance onmisbaar.

Daarom krijgen brandweerlieden vooral training in BHV+ en reanimatie. Sommige regio’s bieden extra scholing, zoals advanced life support, maar dat is niet overal standaard.

Conclusie

Brandweerlieden rukken in Nederland zeker niet alleen uit voor branden. Ze worden ook ingezet bij medische noodgevallen en technische hulpverlening. Hun rol is vooral gericht op snelle aanwezigheid, het bieden van basishulp en het creëren van veilige omstandigheden voor verdere medische zorg.

Of het nu gaat om een brand, een verkeersongeval of een reanimatie, de brandweer is een onmisbare schakel in de hulpverlening. Daarmee zijn brandweerlieden veel meer dan alleen “brandblussers”: ze zijn redders in de breedste zin van het woord.